घर म्हणजे केवळ भिंतींचं रचलेलं संरचनाच नव्हे, तर तिथे राहणाऱ्या प्रत्येकाच्या मनःस्थितीचं प्रतिबिंब असतं. आपण जसे असतो, तसेच आपलं घर असतं. आपण जर सतत चिडचिड,… Read More »आपल्या मनात शांतता असेल तर आपल्या घरातही शांतता नांदेल.
मानव जीवन हे सतत बदलणाऱ्या परिस्थितींचं मिश्रण आहे. कधी आयुष्यात यश येतं, तर कधी अपयशाचं ओझं वाटतं. या सगळ्या प्रवासात माणसाच्या दृष्टिकोनाचा – विशेषतः सकारात्मक… Read More »सकारात्मक दृष्टिकोन आपल्या जीवनातील सगळ्यात मोठा चेंज मेकर आहे.
धैर्य या संकल्पनेभोवती अनेक समज-गैरसमज गुंफले गेले आहेत. अनेकांना वाटते, की धैर्यवान माणूस म्हणजे तो ज्याला काहीच भीती वाटत नाही. पण ही संकल्पना अर्धवट आहे.… Read More »धैर्य म्हणजे भीती नसणे नव्हे, तर भीती असूनही पुढे जाणे.
आपल्या मनात कधी असं होतं का, की एकाच वेळी दोन वेगवेगळे विचार आपल्याला वेगळ्या दिशेला ओढू लागतात? एक भाग सांगतो की “हे कर”, आणि दुसरा… Read More »आपल्या मनात विचारांचा संघर्ष चालू असेल तर त्याला असं समजून घ्या.
आनंद म्हणजे काय? जीवनात तो कशामुळे मिळतो? हा एक असा प्रश्न आहे जो प्रत्येकाच्या मनात कधीतरी येतोच. बऱ्याच जणांना वाटतं, की आनंद म्हणजे मोठं यश… Read More »खूप मोठ्या आनंदाची वाट बघत बसू नका… जीवनातील साध्या क्षणांमध्ये लपलेला आनंद शोधा!
दैनंदिन धावपळीच्या, स्पर्धेच्या आणि तणावपूर्ण जीवनशैलीमध्ये माणूस मानसिकदृष्ट्या कमकुवत होऊ लागला आहे. मानसिक आरोग्य हे शारीरिक आरोग्याइतकंच महत्त्वाचं असतं, हे आता अनेक संशोधनांतून स्पष्ट झालं… Read More »मानसिकदृष्ट्या मजबूत बनण्यासाठी नियमितपणे आत्मचिंतन करण्याचे फायदे.
आधुनिक जीवनशैली, धावपळ, स्पर्धा आणि अपेक्षांमध्ये आपण बहुतेकजण हरवून गेलो आहोत. आपण सतत भविष्यात घडणाऱ्या गोष्टींची चिंता करत असतो किंवा भूतकाळातील चुका पुन्हा पुन्हा आठवत बसतो. त्यामुळे वर्तमान क्षणाचा आनंद घेणे विसरून जातो. पण मानसशास्त्र आपल्याला सांगते की – आनंद हा एखाद्या मोठ्या घटनेत नाही, तर तो आपल्या दैनंदिन जीवनातील छोट्या-साध्या गोष्टींमध्ये दडलेला असतो.
मानसशास्त्रज्ञांच्या मते, आनंद (Happiness) हा एक सकारात्मक भावनिक अनुभव आहे. हा अनुभव क्षणिक असतो, पण काही गोष्टी सातत्याने केल्यास आपण मानसिकदृष्ट्या समाधानी, शांत आणि तृप्त जीवन जगू शकतो. अमेरिकेतील मानसशास्त्रज्ञ मार्टिन सेलिगमन यांनी सांगितले की आनंदाचे तीन मुख्य घटक असतात:
या तीन घटकांचा अनुभव दैनंदिन जीवनातील साध्या कृतींमधूनही मिळू शकतो.
1. माइंडफुलनेस आणि वर्तमान क्षणात जगणे:
Mindfulness म्हणजे साक्षीभावाने आणि पूर्ण लक्षपूर्वक वर्तमान क्षणात राहणे. जेव्हा आपण चहा पिताना त्याचा सुगंध, उब, चव यांचा अनुभव घेतो – तेव्हा तो क्षण आपल्याला शांतता आणि आनंद देतो. मन पूर्णपणे त्या कृतीत गुंतलेले असते, आणि आपण मानसिकदृष्ट्या शुद्ध अनुभव घेतो.
एका संशोधनानुसार, जे लोक दररोज १०-१५ मिनिटे माइंडफुलनेसचा सराव करतात, त्यांच्यात तणावाचे प्रमाण लक्षणीय घटलेले आढळते.
2. ‘Gratitude’ म्हणजे कृतज्ञता:
काहीश्या साध्याशा गोष्टींबद्दल रोज कृतज्ञता व्यक्त केली, तर आपले मानसिक आरोग्य सुधारते. उदा. सकाळी उठून पक्ष्यांचा आवाज ऐकणे, आपल्या प्रिय व्यक्तीचा संदेश, खिडकीतून येणारे सूर्यप्रकाश – ही सर्व छोटी पण आनंददायक क्षण असतात.
Robert Emmons यांच्या संशोधनात दिसून आले की कृतज्ञता व्यक्त करणारे लोक अधिक समाधानी आणि सकारात्मक वृत्तीचे असतात.
3. साध्या गोष्टीतून अर्थ निर्माण करणे:
एका आईने आपल्या मुलाला खाऊ घातला, एका विद्यार्थ्याने शिक्षकाचे प्रेमाने ऐकले, एक रिक्षाचालकाने वयोवृद्ध प्रवाशाला मदत केली – या सर्व कृतीत समाजाशी जोडलेपण, आपुलकी आणि नातेसंबंधांचे महत्त्व दिसते. अशा कृती आत्म्याला समाधान देतात.
1. सकाळचा सूर्योदय पाहणे:
फ्रेश हवा, निसर्गाचा स्पर्श, आणि शांत वातावरण – यामध्ये मन आपसूक शांत होते.
2. आवडत्या गाण्यावर हलकेसे नाचणे किंवा गुणगुणणे:
संगीत हा Dopamine नावाच्या आनंददायक रसायनाचा स्रोत आहे. साधं गाणंही मूड सुधारू शकतं.
3. एखाद्या जुन्या मित्राशी फोनवर गप्पा:
मानव नात्यांमधून आनंद घेतो. संवादामुळे मानसिक आधार मिळतो.
4. घरातल्या बागेत फुलपाखरू पाहणे, झाडांना पाणी घालणे:
निसर्गाशी जोडले गेल्यावर माणूस शांत होतो.
5. स्वतःसाठी थोडा वेळ राखून ठेवणे:
स्वत:ला वेळ देणे म्हणजे मानसिक स्नेह. यामुळे आत्ममूल्य वाढते.
आनंद हा ‘काही विशेष’ घडल्यावर मिळेल, अशी बहुतेकांची कल्पना असते. पण वास्तवात, ज्या क्षणांत आपण स्वत:सह पूर्णपणे उपस्थित असतो – तेच क्षण आपल्याला खरे आनंद देतात. आयुष्यातील सर्वात सुंदर गोष्टी – प्रेम, दया, हास्य, समजूतदारपणा – या सर्व गोष्टी आपल्यासोबतच असतात.
साधेपणा म्हणजेच खरी समृद्धी. आणि तो आनंद शोधायचा असेल, तर तो आपल्या दैनंदिन जीवनातील लहानसहान गोष्टींमध्ये शोधा – चहा, पुस्तक, गाणी, निसर्ग, संवाद, शांतता, आणि स्वतःची सोबत.
“खूप मोठ्या आनंदाची वाट बघत बसू नका… जीवनातील साध्या क्षणांमध्ये लपलेला आनंद शोधा!”
धन्यवाद!