आधुनिक जीवनशैलीत मानसिक आरोग्याची काळजी घेणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. अनेकदा आपल्या मनातील नकारात्मक विचार आपल्या आयुष्यावर व मनःशांतीवर वाईट परिणाम करतात. सकारात्मक विचारसरणीचा सराव केल्याने मानसिक आरोग्य सुधारते व आत्मविश्वास वाढतो. या लेखात आपण अशा दहा सकारात्मक गोष्टींचा विचार करू, ज्या प्रत्येकाने स्वतःला दररोज सांगायला हव्यात.
१. मी सक्षम आहे.
आपल्या मनात कधी कधी असे विचार येतात की आपण काहीही करू शकत नाही, किंवा आपण अपयशी होऊ. या विचारांमुळे आत्मविश्वास खालावतो. परंतु स्वतःला सतत आठवण करून द्या की, “मी सक्षम आहे, मी माझ्या क्षमतांवर विश्वास ठेवतो/ठेवते.” उदाहरणार्थ, एखाद्या मुलाखतीला जाताना भीती वाटत असेल, तर स्वतःला हे वाक्य मनात पुन्हा पुन्हा सांगा. यामुळे मनात धैर्य निर्माण होईल व तुम्ही आत्मविश्वासाने त्या परिस्थितीचा सामना करू शकाल.
२. प्रत्येक दिवस नव्या संधी घेऊन येतो.
अतीतामध्ये अडकून राहणे किंवा भविष्याबद्दल सतत चिंता करणे यामुळे वर्तमानाचा आनंद लुटता येत नाही. दररोज स्वतःला आठवण करून द्या की आजचा दिवस तुमच्यासाठी नवीन संधी घेऊन आला आहे. उदाहरणार्थ, एका विद्यार्थ्याने परीक्षेत चांगले गुण मिळवले नाहीत तरीही तो स्वतःला असे सांगेल, “उद्या नवीन दिवस आहे, मी अधिक मेहनत घेईन,” तर त्याच्या आत्मविश्वासात आणि प्रयत्नांमध्ये सुधारणा होईल.
३. मी माझ्या चुकांमधून शिकतो/शिकते.
चुकांमुळे स्वतःला दोष देणे हे सामान्य आहे, परंतु चुकांमधून शिकण्याचा दृष्टिकोन ठेवणे खूप गरजेचे आहे. जर तुम्ही स्वतःला सांगितले की, “ही चूक माझ्यासाठी शिकण्याची संधी आहे,” तर नकारात्मक भावनांचे रूपांतर सकारात्मकतेत होईल. उदाहरणार्थ, एखाद्या प्रोजेक्टमध्ये चूक झाली, तर ती सुधारून पुढील वेळेस चांगले काम करण्याची प्रेरणा मिळेल.
४. मी स्वतःवर प्रेम करतो/करते.
आपल्या शरीरावर, कामावर किंवा जीवनशैलीवर टीका करणे सोपे आहे. पण स्वतःवर प्रेम करणे आणि स्वीकारणे ही मानसिक आरोग्यासाठी आवश्यक सवय आहे. दररोज स्वतःला म्हणा, “मी माझ्या दुर्गुणांसकट प्रेम करण्यास पात्र आहे.” यामुळे आत्मसन्मान वाढतो. उदाहरणार्थ, जर तुमचा वजनावरून अपमान केला गेला, तरीही तुम्ही स्वतःला सांगा, “मी माझ्या आरोग्यासाठी काम करत आहे, आणि मी स्वतःला पूर्ण स्वीकारतो/स्वीकारते.”
५. माझ्या जीवनात आभार मानण्यासारख्या अनेक गोष्टी आहेत.
आपल्या जीवनातील सकारात्मक गोष्टींवर लक्ष केंद्रित करणे महत्त्वाचे आहे. दररोज किमान तीन गोष्टींसाठी आभार मानण्याचा सराव करा. उदाहरणार्थ, सकाळी उठल्यावर स्वतःला म्हणा, “माझ्याकडे आज अन्न आहे, घर आहे, आणि प्रियजन आहेत,” यामुळे मन शांत राहते आणि समाधान वाढते.
६. माझ्या भावनांना महत्त्व आहे.
आपल्या भावना दाबून टाकणे किंवा दुर्लक्षित करणे हानिकारक असते. स्वतःला दररोज सांगा की, “माझ्या भावना योग्य आहेत, आणि मला त्या व्यक्त करण्याचा अधिकार आहे.” उदाहरणार्थ, जर एखादी गोष्ट तुम्हाला राग आणत असेल, तर ती व्यक्त करण्यासाठी योग्य मार्ग निवडा. यामुळे तुमचे मानसिक आरोग्य चांगले राहील.
७. मी प्रत्येक गोष्टीत चांगले पाहतो/पाहते.
सकारात्मक दृष्टिकोन ठेवणे ही मानसिक आरोग्य सुधारण्याची गुरुकिल्ली आहे. एखाद्या कठीण परिस्थितीत स्वतःला विचारा, “या परिस्थितीत चांगले काय आहे?” उदाहरणार्थ, जर प्रवासात गाडी उशिरा आली, तर राग न करता स्वतःला सांगा, “माझ्याकडे आता एखादे पुस्तक वाचण्यासाठी वेळ आहे.”
८. माझे स्वास्थ्य माझ्यासाठी महत्त्वाचे आहे.
शारीरिक व मानसिक स्वास्थ्यासाठी सकारात्मक विचारसरणी ठेवणे आवश्यक आहे. स्वतःला दररोज आठवण करून द्या, “माझे आरोग्य माझ्यासाठी सर्वात महत्त्वाचे आहे, आणि मी त्यासाठी काळजी घेईन.” उदाहरणार्थ, दिवसातून काही वेळ योगा किंवा ध्यान करण्यासाठी ठेवा, यामुळे मानसिक शांतता मिळेल.
९. मी इतरांवर विश्वास ठेवतो/ठेवते, पण स्वतःवर जास्त विश्वास ठेवतो/ठेवते.
इतरांचे मत महत्त्वाचे असले तरी तुमच्या निर्णयांवर स्वतःचा विश्वास ठेवा. स्वतःला सांगा, “मी माझ्या निर्णयक्षमतेवर विश्वास ठेवतो/ठेवते.” उदाहरणार्थ, एखाद्या मोठ्या निर्णयासाठी इतरांचा सल्ला घेण्याऐवजी स्वतःच्या अंतःकरणाचा आवाज ऐका.
१०. मी माझ्या स्वप्नांसाठी काम करतो/करते.
स्वप्नांचा पाठपुरावा करताना कधी कधी थकवा जाणवतो. परंतु स्वतःला सांगा, “माझी स्वप्ने साध्य करण्यासाठी मी मेहनत घेत आहे.” उदाहरणार्थ, नोकरीच्या व्यस्त वेळापत्रकातूनही एखाद्या व्यक्तीने स्वतःसाठी वेळ काढून लहान-मोठ्या स्वप्नांकडे लक्ष दिले, तर त्याला/तिला मानसिक समाधान लाभते.
सकारात्मक विचारसरणीच्या या दहा गोष्टी आपल्याला मानसिक आरोग्य टिकवण्यास व सुधारण्यास मदत करतात. या गोष्टींना आपल्या रोजच्या जीवनाचा भाग बनवा, आणि लवकरच तुम्हाला तुमच्या मानसिक आरोग्यात सकारात्मक बदल जाणवेल. स्वतःवर विश्वास ठेवा, स्वतःवर प्रेम करा, आणि जीवनातील प्रत्येक दिवसाचा सकारात्मकतेने सामना करा!
धन्यवाद!
गोळ्या घेण्यापेक्षा मानसिक समस्येतून बाहेर पडण्यासाठी ‘आपलं मानसशास्त्र’ ची मदत घ्या.