जीवनात आपण कधी ना कधी काहीतरी गमावतो. कधी माणसं, कधी संधी, तर कधी आपलं स्वतःचं स्वप्न! या गमावण्याच्या प्रक्रियेत आपल्याला खूप काही शिकायला मिळतं. परंतु, बहुतेकवेळा आपण गमावलेल्या गोष्टींवरच लक्ष केंद्रित करून बसतो आणि भविष्याच्या संधींना गमावतो. हे लक्षात घेतलं पाहिजे की जे गमवलंय, ते परत येणार नाही; मात्र जे मिळवायचंय, त्यासाठी प्रयत्न करता येईल. त्यामुळे गमावण्याच्या वेदनांवर ठाम राहण्यापेक्षा आता मिळवण्याच्या प्रक्रियेवर लक्ष केंद्रीत करणं हे अधिक उपयुक्त ठरू शकतं.
गमावण्याची वेदना स्वीकारा
प्रत्येकाला काहीतरी गमवायचं असतं. हे गमावणं कधी कधी इतकं वेदनादायक असतं की, त्यातून बाहेर पडणं अवघड होऊन बसतं. आपल्या मनात सतत “हे असं का झालं?” किंवा “माझी चूक काय होती?” असे प्रश्न येत राहतात. परंतु या प्रश्नांमध्ये अडकून राहणं हा मार्ग नाही. पहिली पायरी म्हणजे गमावल्याचं वास्तव स्वीकारणं. एकदा आपण ते वास्तव स्वीकारलं की, मनाला शांती मिळते आणि पुढे जाण्याची क्षमता वाढते.
भूतकाळातून शिकण्याचा प्रयत्न करा
जेव्हा आपण मागे वळून पाहतो, तेव्हा गमावलेल्या गोष्टींचा विचार करून स्वतःला दोष देण्यापेक्षा, त्यातून काय शिकायला मिळालं हे पाहणं महत्त्वाचं असतं. आपण केलेल्या चुका, घेतलेल्या निर्णयांमधून काहीतरी शिकण्यासारखं असतं. जसे, एखादी संधी गमावली असेल तर भविष्यात ती मिळवण्यासाठी काय करता येईल यावर विचार करणं किंवा एखाद्या नात्यातून वेदना आली असेल तर पुढील नात्यांमध्ये विश्वास वाढवण्याचा प्रयत्न करणं. भूतकाळातून शिकलेल्या गोष्टी भविष्य घडवण्यासाठी महत्वाच्या ठरतात.
आता पुढे काय मिळवायचं हे ठरवा
गमावण्याच्या वेदनेतून बाहेर येण्यासाठी आपल्याला आता मिळवायच्या गोष्टींवर लक्ष केंद्रित करावं लागतं. आयुष्यातील ध्येय आणि संधी यांचा विचार करून आपल्याला काय हवंय ते ठरवणं आवश्यक आहे. हे ध्येय ठरवल्यावर, त्यासाठी आवश्यक असणाऱ्या योजना आखता येतात. जसे की, जर आपण शिक्षणात संधी गमावली असेल, तर आता अधिक मेहनत करून किंवा नवीन कौशल्ये शिकून त्या संधी पुन्हा मिळवता येऊ शकतात.
आत्मविश्वास वाढवा
आत्मविश्वास हा यश मिळवण्यासाठी आवश्यक असतो. जेव्हा आपण काहीतरी गमावतो, तेव्हा आपला आत्मविश्वास हादरतो. आपल्याला असं वाटू लागतं की, आपण पुन्हा यशस्वी होऊच शकत नाही. मात्र हे खरं नाही. यश मिळवण्यासाठी असलेला आत्मविश्वास पुनः मिळवणं आवश्यक असतं. त्यासाठी आपल्याला स्वतःला प्रेरणा देणं आणि छोट्या छोट्या यशांनी आत्मविश्वास वाढवणं आवश्यक आहे. प्रत्येक टप्प्यावर थोडं थोडं पुढे जात राहिलं की मोठं यश हाती येतं.
सकारात्मकता आणि मनःशांती
गमावल्याच्या वेदनेतून बाहेर पडण्यासाठी सकारात्मक दृष्टिकोन आवश्यक आहे. आपण गमावलेली गोष्ट परत मिळवू शकत नाही हे मान्य करून, आपण जे मिळवू शकतो त्यावर लक्ष केंद्रित करणं हे आवश्यक आहे. सकारात्मकता आपल्याला मनःशांती देते आणि गमावलेल्या गोष्टींना बाजूला ठेवून नवीन संधींकडे पाहण्याची संधी देते. ध्यान, योग किंवा प्राणायाम यासारख्या क्रियांनी मनःशांती मिळवता येऊ शकते. मनःशांती मिळाल्यावर, नवीन गोष्टी शिकण्यासाठी किंवा प्रयत्नांसाठी आपली ऊर्जा अधिक वापरता येते.
नव्या संधींसाठी खुलं राहा
जेव्हा एक गोष्ट गमावली जाते, तेव्हा नवीन संधी हाक देत असतात. मात्र, आपण त्या संधींवर लक्ष न देता गमावलेल्या गोष्टींचाच विचार करत बसतो. आता आपल्याला नवीन संधींना स्वीकारायचं ठरवायचं आहे. काहीवेळा एखादी गोष्ट गमावल्याने अधिक चांगल्या गोष्टी आपल्याकडे येण्याची शक्यता असते. त्यामुळे नव्या संधींसाठी नेहमीच खुलं असायला हवं.
आत्म-संवाद साधा
आपल्या विचारांशी संवाद साधणं हा मानसिक स्थिरतेसाठी एक महत्वाचा घटक आहे. जेव्हा आपण गमावलेल्या गोष्टींचा विचार करून त्यांच्यात अडकून पडतो, तेव्हा स्वतःला विचारण्याची गरज आहे की, “या विचारांनी मला काय मिळणार आहे?”, “माझं पुढचं पाऊल काय असावं?” स्वतःशी संवाद साधून आपल्याला योग्य दिशा मिळते. आत्म-संवाद आत्मविकासात मदत करतो आणि मनाला योग्य मार्ग दाखवतो.
लहान यशांचा आनंद घ्या
आता फक्त मोठं मिळवण्याच्या ध्येयावर लक्ष केंद्रित करून न थांबता, लहान यशांचा आनंद घेणं आवश्यक आहे. जीवनात प्रत्येक छोट्या यशामुळे मनाला सकारात्मकता मिळते आणि पुढील प्रवासासाठी प्रेरणा मिळते. लहान गोष्टींमधून आनंद घेता आला तर गमावलेल्या गोष्टींच्या वेदनेत अडकण्याऐवजी पुढे जाण्याची प्रेरणा मिळते.
गमावलेल्या गोष्टींवर पुनः विचार
कधी कधी आपण गमावलेल्या गोष्टी आपल्या आयुष्यात नव्हत्या तरीही त्या मिळवण्याचं स्वप्न उराशी बाळगत असतो. हे लक्षात आलं की आपल्या मनाचं ओझं हलकं होतं. त्या गमावलेल्या गोष्टींचं महत्व समजून घेतलं, तर आपल्याला त्या का गमावल्या हे देखील स्पष्ट होतं.
गमावण्याच्या वेदनेतून बाहेर येणं हे सोपं नाही, पण अशक्य देखील नाही. जे गमवायचं होतं ते गमावलंय हे मान्य करून, मिळवण्यासाठी प्रयत्न करणं हेच आपल्या हातात आहे.
धन्यवाद!
गोळ्या घेण्यापेक्षा मानसिक समस्येतून बाहेर पडण्यासाठी ‘आपलं मानसशास्त्र’ ची मदत घ्या.