आपल्या दैनंदिन जीवनात अनेकदा आपण स्वतःला न आवडणाऱ्या गोष्टी करायला लागतो. या गोष्टी कामाच्या स्वरूपात असू शकतात, कुटुंबीयांच्या जबाबदाऱ्यांमुळे असू शकतात, किंवा समाजाच्या अपेक्षांना पूर्ण करण्यासाठीही आपण त्या गोष्टी करत असतो. मात्र, अशा गोष्टींमध्ये सतत अडकून राहिल्यास, त्याचे आपल्या मानसिक आणि शारीरिक आरोग्यावर गंभीर परिणाम होऊ शकतात. या लेखामध्ये आपण न आवडणाऱ्या गोष्टी सतत करत राहिल्यास त्याचे कोणते दुष्परिणाम होऊ शकतात, यावर विचार करणार आहोत.
१. मानसिक थकवा आणि उदासीनता
न आवडणाऱ्या गोष्टी सतत करत राहिल्याने आपल्याला मानसिक थकवा येऊ शकतो. हे थकवा इतका गंभीर होऊ शकतो की त्याने आपली उदासीनता वाढू शकते. आपल्या मनाच्या इच्छांचा, आवडी-निवडीचा आपण विचार न करता न आवडणाऱ्या गोष्टी करत राहिलो तर ती आपली सकारात्मकता कमी करू शकते. एक प्रकारची उदासीनता मनात निर्माण होते, ज्यामुळे कोणत्याही गोष्टीत रस जाणवत नाही.
२. आत्मविश्वासात घट
न आवडणाऱ्या गोष्टी करत राहिल्यामुळे आपल्यावर मानसिक दडपण वाढते, ज्यामुळे आत्मविश्वासात घट होते. असे वाटते की आपण योग्य काम करत नाही, किंवा इतरांपेक्षा कमी आहोत. आपल्याला सतत स्वतःबद्दल वाईट वाटू लागते. ही भावना वाढत गेली तर व्यक्तीला खिन्नतेचा अनुभव येतो आणि त्याचे स्वप्न, उद्दिष्ट, आवडी या सगळ्यांचे महत्व कमी होऊ शकते.
३. उत्पादकता कमी होते
न आवडणाऱ्या गोष्टी करताना आपण आपल्या सर्व क्षमतांचा वापर करू शकत नाही. त्यामुळे आपल्या कामात उत्पादकता कमी होते. त्यानंतर आपण अपूर्ण कामात अडकून राहतो आणि त्यामुळे हळूहळू कामातले समाधानही कमी होऊ लागते. या गोष्टींचा परिणाम इतर कामांवरही होऊ शकतो.
४. मानसिक तणाव आणि चिंता
न आवडणाऱ्या गोष्टी करत राहिल्यामुळे तणाव आणि चिंतेचा अनुभव येऊ शकतो. सतत आपल्या मनाच्या विरुद्ध जाण्यामुळे मेंदूवर मोठा ताण येतो. अशा परिस्थितीत चिंता आणि मानसिक अस्वस्थता निर्माण होऊ शकते. ही अस्वस्थता अनेकदा शारीरिक आजारांमध्येही परावर्तित होते.
५. स्वप्नांचा त्याग आणि प्रेरणेची कमतरता
जेव्हा आपल्याला काही गोष्टी न आवडता त्या कराव्या लागतात, तेव्हा आपले स्वप्न, आवडी आणि उद्दिष्टे बाजूला पडतात. ही एक प्रकारे आपण आपल्या मनाच्या प्रेरणेला दाबून ठेवतो. अशा स्थितीत आपल्याला नव्या गोष्टी शिकण्याची, अनुभव घेण्याची आणि आपल्या विचारांना विस्तार देण्याची संधी मिळत नाही.
६. शारीरिक आरोग्यावर परिणाम
मानसिक तणाव आणि चिंतेमुळे आपल्या शरीरावरही परिणाम होतो. मानसिक तणावाचे परिणाम शरीराच्या विविध भागांवर दिसून येतात. हृदयाचे ठोके वाढणे, रक्तदाब वाढणे, झोप न लागणे, अन्न न आवडणे या सर्व त्रासांना आपल्याला सामोरे जावे लागू शकते. दीर्घकाळ न आवडणाऱ्या गोष्टी करत राहिल्यास ही परिस्थिती अधिक गंभीर होऊ शकते.
७. नाती तुटण्याची शक्यता
जेव्हा आपण न आवडणाऱ्या गोष्टी करत राहतो, तेव्हा आपल्यामध्ये एक प्रकारची नकारात्मकता निर्माण होते. यामुळे कुटुंबातील सदस्य, मित्र किंवा सहकारी यांच्याशी संवाद कमी होतो. हळूहळू नाती तुटण्याची शक्यता वाढते. आपले नाते कमी झाल्यामुळे एकाकीपणाची भावना वाढते, ज्याचा परिणाम आपल्या मानसिक आरोग्यावर होतो.
८. संधी गमावणे
न आवडणाऱ्या गोष्टी करत राहिल्यामुळे आपण आपल्या आवडीच्या संधींना गमावतो. कारण अशा स्थितीत आपण सतत नकारात्मक विचारात अडकलेले असतो. त्यामुळे आपल्याला नवीन संधी पाहण्याची दृष्टिकोनही राहात नाही. ही संधी गमावणे आपल्या वैयक्तिक आणि व्यावसायिक विकासात अडथळा आणू शकते.
९. स्वतःबद्दल असंतोष
न आवडणाऱ्या गोष्टी करत राहिल्यास आपण स्वतःबद्दल असंतोष अनुभवू लागतो. आपल्याला वाटते की आपण काहीतरी चुकलेले आहोत. हा असंतोष हळूहळू वाढत जातो आणि त्याचे रूप अन्यायभावात आणि नाराजीत बदलते. ही भावना आपण स्वतःवर प्रेम करणे आणि स्वतःला स्वीकारणे या गोष्टींना आव्हान देऊ शकते.
न आवडणाऱ्या गोष्टी टाळण्याचे उपाय
१. स्वतःच्या आवडी ओळखा
आपल्याला काय आवडते हे ओळखण्यासाठी वेळ द्या. जेव्हा आपल्याला आपल्या आवडी कळतील, तेव्हा आपण त्या गोष्टींकडे लक्ष देऊ शकता आणि न आवडणाऱ्या गोष्टी टाळू शकता.
२. सकारात्मक दृष्टिकोन ठेवा
न आवडणाऱ्या गोष्टींना एक संधी म्हणून पाहण्याचा प्रयत्न करा. आपल्याला जरी त्या गोष्टी आवडत नसल्या, तरी त्यातून काहीतरी शिकण्याचा प्रयत्न करा.
३. संवाद साधा
आपल्या न आवडणाऱ्या गोष्टींबद्दल इतरांशी बोलण्याचा प्रयत्न करा. त्यातून आपल्याला वेगवेगळे दृष्टिकोन मिळू शकतात आणि आपल्याला कदाचित समाधान मिळू शकते.
४. स्वतःसाठी वेळ काढा
न आवडणाऱ्या गोष्टी करताना देखील, स्वतःसाठी वेळ काढण्याचा प्रयत्न करा. हे वेळ आपल्या आवडीच्या गोष्टींमध्ये खर्च करा, जेणेकरून आपल्याला मानसिक समाधान मिळेल.
५. न आवडणाऱ्या गोष्टींवर मर्यादा ठेवा
ज्या गोष्टी आपण टाळू शकत नाही, त्यांच्यावर मर्यादा ठेवा. त्यात खूप जास्त वेळ खर्च न करता, त्या गोष्टी कमी कालावधीत पूर्ण करण्याचा प्रयत्न करा.
न आवडणाऱ्या गोष्टी करत राहणे हा आपल्या जीवनाचा एक भाग असू शकतो, परंतु त्यात अडकून राहणे आपल्या मानसिक आणि शारीरिक आरोग्यावर विपरीत परिणाम करू शकते. म्हणूनच, आपल्या आवडी, क्षमता, आणि मनाच्या शांततेला महत्व देणे गरजेचे आहे. आपल्या जीवनातील सकारात्मकता वाढवण्यासाठी आपल्या जीवनात आवडीच्या गोष्टींना जागा द्या.
धन्यवाद!
गोळ्या घेण्यापेक्षा मानसिक समस्येतून बाहेर पडण्यासाठी ‘आपलं मानसशास्त्र’ ची मदत घ्या.