आजच्या गतिमान जगात आपली ओळख, आपले निर्णय, आपली स्वप्ने, हे सर्व समाजाच्या अपेक्षांमध्ये गुंतून गेले आहेत. बऱ्याचदा आपली ओळख समाजाच्या मतांनी ठरवली जाते. आपण काय करायला हवं, काय बोलायला हवं, काय विचार करायला हवे – हे सर्व गोष्टी इतरांच्या मान्यतेवर अवलंबून असतात. पण, या प्रवाहाविरुद्ध पोहून, १०० लोकांपेक्षा काहीतरी वेगळं जगायचं असेल, तर आपल्याला एकट्याने जगण्याची हळूहळू सवय लावायला हवी.
एकटेपणाची भीती
आपण एकटे राहिलो तर लोक काय म्हणतील? समाजाने आपल्याला वाळीत टाकलं तर काय करायचं? हे विचार अनेकांना अस्वस्थ करतात. आपल्याकडे या भीतीला तोंड देण्याची मानसिक तयारी नसल्यामुळे आपण नेहमीच समाजाच्या संमतीचा माग काढतो. पण एकटेपणा म्हणजे वाळीत टाकले जाणं असं नाही, तर एकटेपणा म्हणजे स्वतःचं अंतरंग समजून घेण्याची संधी असते.
आत्मपरीक्षणाची संधी
एकट्याने जगण्याची सवय लावणे म्हणजे स्वतःसोबत वेळ घालवणे, आपल्या मनाच्या गाभ्यात डोकावणे आणि आत्मपरीक्षण करणे. एकट्याने राहिलं तर आपल्याला आपले विचार, भावना, आवडी-निवडी, आणि आपली खरी ओळख यांचा शोध घेता येतो. एकटेपणात आपण आपल्याला भेटतो. आपण काय आहोत, काय करू शकतो, हे जाणून घेण्याची संधी मिळते.
स्वतंत्र विचारांची प्रेरणा
एकटे असताना आपले विचार इतरांच्या विचारांपासून स्वतंत्र राहतात. आपले निर्णय आपल्याच अनुभवावर, विचारांवर आधारित असतात. इतरांच्या अपेक्षा किंवा मतं यांचा परिणाम होत नाही. हीच स्वतंत्रता आपल्याला १०० लोकांपेक्षा वेगळं, स्वतंत्र विचार करायला शिकवते.
स्वतःची स्वप्नं ओळखणे
समाजाच्या प्रेशरमुळे बऱ्याचदा आपण आपली स्वप्नं विसरून जातो. समाजाच्या अपेक्षांनुसार करिअर, नोकरी, व्यवसाय ठरवतो. पण एकटे राहून, स्वतःला जाणून घेऊन, आपल्याला काय हवंय, काय करायचंय हे स्पष्ट होतं. आपण आपली स्वप्नं ओळखतो आणि त्यादिशेने वाटचाल करतो. एकट्याने जगणं म्हणजे आपल्या स्वप्नांचा शोध घेणं आहे.
मानसिक सुदृढतेचा विकास
एकट्याने राहणे हे मानसिक सुदृढतेचा एक भाग आहे. आपण एकटे राहिलो की आपण आपली जबाबदारी स्वतः उचलतो. निर्णय घेणे, समस्यांना तोंड देणे, आपल्या आवडी-निवडी ठरवणे, हे सर्व आपण स्वावलंबनाने करतो. हळूहळू या प्रक्रियेतून आपली मानसिक सुदृढता वाढते. बाह्य परिस्थितींनी आपल्याला सहजपणे प्रभावित केलं जात नाही.
सर्जनशीलतेचा स्रोत
एकटे राहणं हे सर्जनशीलतेचं बीज आहे. एकटेपणातूनच सर्जनशीलता खुलते. जेव्हा आपण इतरांच्या अपेक्षांच्या ओझ्यातून मोकळे होतो, तेव्हा आपला सर्जनशील विचार मोकळा होतो. एकटे राहून विचार करण्याची ही स्वतंत्रता आपल्याला नवीन कल्पना सुचवते, काहीतरी नवीन सर्जन करायला शिकवते.
नात्यांचा अर्थ समजणे
एकटे राहून आपण आपल्या नात्यांचाही अर्थ समजू शकतो. एकटे राहूनच आपल्याला समजतं की कोणती नाती आपल्यासाठी महत्त्वाची आहेत, कोणती नाती आपल्याला आधार देतात, आणि कोणत्या नात्यांचा आपण ताण सहन करतोय. एकट्याने राहण्यामुळे आपण आपल्या नात्यांबद्दल स्पष्ट विचार करू शकतो.
शांतीचा शोध
आपल्या अंतर्मनातील शांतीचा शोध एकट्याने जगण्यातूनच लागतो. समाजाच्या कोलाहलातून दूर राहून, आपण आपल्याच विश्वात शांती शोधू शकतो. एकट्याने राहिलं की आपण आपली विचारसरणी शांत करू शकतो, आपल्या मनाच्या आत खोल शांतीचा अनुभव घेऊ शकतो.
समाजात वेगळं अस्तित्व
१०० लोकांपेक्षा वेगळं जगायचं असेल तर एकट्याने राहण्याची सवय लावणं आवश्यक आहे. कारण या प्रक्रियेतूनच आपल्याला आपली ओळख गवसते, आपलं वेगळं अस्तित्व सिद्ध होतं. आपल्याला समाजाच्या प्रवाहात न जाताही आपलं एक स्वतंत्र अस्तित्व निर्माण करण्याची क्षमता मिळते.
एकट्याने राहण्याची सवय लावणं सोपं नाही. पण याच प्रक्रियेतून आपली खरी ओळख उभी राहते. १०० लोकांपेक्षा काहीतरी वेगळं जगायचं असेल तर आपल्याला समाजाच्या अपेक्षांपासून मोकळं होऊन एकट्याने जगायची सवय हळूहळू लावावी लागेल. या सवयीमुळेच आपल्याला स्वतःची ओळख मिळेल, आपल्या स्वप्नांचा माग लागेल, आणि आपण १०० लोकांपेक्षा वेगळं काहीतरी निर्माण करू शकू.
गोळ्या घेण्यापेक्षा मानसिक समस्येतून बाहेर पडण्यासाठी ‘आपलं मानसशास्त्र’ ची मदत घ्या.
नवी उमेद निर्माण करणारा आहे. खूपच उत्साही आहे.