माणसाचे मन हे एक अद्भुत यंत्र आहे. हे असंख्य अनुभव, आठवणी आणि भावना साठवते. कधी कधी, त्रासदायक अनुभव आपल्याला मोठी वेदना देतात. पण वेळ गेल्यावर आपण त्या वेदना विसरू शकतो. परंतु, मुद्दामहून त्रास देणाऱ्या व्यक्तीला विसरणे हे सोपे नसते. या संकल्पनेला मानसशास्त्राच्या दृष्टिकोनातून समजून घेऊया.
त्रासाची आठवण आणि मानसशास्त्र
वेदनेच्या वेळी आपले मन वेदनांचे प्रचंड प्रमाण अनुभवते. त्या क्षणी आपल्याला खूप त्रास होतो, पण वेळ जसजशी जाते, तसतसे ते क्षण, ते अनुभव आपल्याला कमी प्रमाणात आठवतात. हे कारण आहे की आपले मन आणि मेंदू त्रासाच्या आठवणींना आणि भावना हळूहळू कमी करण्याची क्षमता ठेवते.
मुद्दामहून त्रास देणाऱ्या व्यक्तीचे महत्त्व
आपल्याला त्रास देणारी व्यक्ती जर मुद्दामहून असे वागते, तर त्या व्यक्तीबद्दलचे आपले मन वेगळ्या प्रकारे प्रतिक्रिया देते. अशा व्यक्तीबद्दल आपण अधिक ताणतणाव, राग आणि नैराश्य अनुभवतो. अशा प्रकारच्या त्रासदायक व्यक्तीची आठवण आपल्या मनात खोलवर रुजलेली असते, कारण त्यांचे वागणे आपल्यावर जाणीवपूर्वक परिणाम घडवते.
का विसरणे कठीण असते?
१. भावनात्मक परिणाम:
मुद्दामहून त्रास देणाऱ्या व्यक्तीमुळे झालेला त्रास भावनिकदृष्ट्या तीव्र असतो. ह्यामुळे ती व्यक्ती आपल्या मनात नेहमीच सक्रिय राहते.
२. विश्वासघात:
आपल्यावर जाणीवपूर्वक अन्याय करणाऱ्या व्यक्तीकडून आपण विश्वासघात अनुभवतो. हा अनुभव आपल्या विश्वास व्यवस्थेवर परिणाम करतो.
३. प्रतिक्रियात्मक विचार:
अशा व्यक्तींच्या आठवणी सतत आपल्या मनात येतात, ज्यामुळे आपले विचार त्यांच्याभोवतीच फिरतात.
उपाय आणि सल्ले
१. स्वीकृती:
त्रासदायक अनुभव स्वीकृती देतात की, काही गोष्टी आपल्या नियंत्रणात नाहीत. हे मान्य करणे आपल्याला पुढे जाण्यास मदत करते.
२. माफ करणे:
माफ करणे म्हणजे त्या व्यक्तीच्या वागण्याचा परिणाम कमी करणे. यामुळे आपल्याला मानसिक शांती मिळते.
३. स्वत:ची काळजी:
आपली मानसिक आणि शारीरिक आरोग्याची काळजी घेणे महत्वाचे आहे. ध्यान, योग, व्यायाम हे ताणतणाव कमी करण्यात मदत करतात.
४. व्यावसायिक मदत:
मानसोपचारतज्ञांची मदत घेणे त्रासदायक अनुभवांना आणि व्यक्तींना विसरण्यात मदत करू शकते.
आपण त्रास विसरू शकतो, पण मुद्दामहून त्रास देणाऱ्याला विसरणे कठीण असते. हे मानवी मनाचे एक विशेष गुण आहे. आपल्या मानसिक आरोग्यासाठी महत्त्वाचे आहे की आपण या आठवणींना योग्य प्रकारे हाताळू आणि स्वत:ला मुक्त करू. जीवन हे पुढे जाण्याचे नाव आहे, आणि त्यातही सकारात्मकतेचा स्वीकार करणे आवश्यक आहे.
गोळ्या घेण्यापेक्षा मानसिक समस्येतून बाहेर पडण्यासाठी ‘आपलं मानसशास्त्र’ ची मदत घ्या.