मानव जीवनात आपल्याला असंख्य वेळा असं वाटतं की आपण इतरांच्या अपेक्षांवर खरे उतरायला हवे. समाजात आपलं स्थान, आपली ओळख, हे सगळं इतर लोकांनी आपल्याबद्दल काय विचार करतात यावर अवलंबून असावं असं आपल्याला वाटतं. पण खरं म्हणजे, आपण फक्त आपल्यासाठीच खास असतो आणि हे उशिरा का होईना पण समजलं पाहिजे.
इतरांच्या अपेक्षांमुळे होणारी तणाव
आपल्याला इतरांची मते, त्यांच्या अपेक्षा आणि त्यांची प्रशंसा मिळवण्याची इच्छा असते. हे सहाजिकच आहे. पण जेव्हा आपण सतत इतरांना खुश ठेवण्याच्या प्रयत्नात असतो, तेव्हा आपल्याला एक प्रकारचा तणाव जाणवतो. आपण स्वतःच्या इच्छांना, स्वप्नांना आणि आवडीनिवडींना दुर्लक्षित करून इतरांच्या अपेक्षांची पूर्तता करण्यासाठी स्वतःला तडजोड करतो.
आत्मचिंतनाचे महत्त्व
आपल्याला स्वतःचे महत्त्व कळण्यासाठी आत्मचिंतन करणे गरजेचे आहे. आपल्याला जेव्हा कधी एकांत वेळ मिळतो, तेव्हा आपल्या मनाशी संवाद साधावा. आपले विचार, भावना, आवडीनिवडी, हे सगळं नीट समजून घ्यावं. आपण कोण आहोत, आपल्याला काय आवडतं, आपल्याला काय नको आहे, हे जाणून घेण्यासाठी आत्मचिंतनाची प्रक्रिया अत्यंत महत्त्वाची आहे.
स्वतःच्या क्षमतांचा शोध
प्रत्येक व्यक्तीमध्ये काही ना काही खास गुण असतात. आपल्या क्षमतांचा शोध घेण्यासाठी आपण प्रयत्न केला पाहिजे. आपल्याला कोणत्या गोष्टी चांगल्या प्रकारे करता येतात, कोणत्या गोष्टीत आपल्याला आनंद मिळतो, हे शोधून काढणं गरजेचं आहे. आपल्याला जेव्हा आपली क्षमता कळते, तेव्हा आपण स्वतःसाठी अधिक महत्त्वपूर्ण बनतो.
स्वतःला स्वीकारणे
स्वतःला पूर्णपणे स्वीकारणे हे एक महत्त्वाचे पाऊल आहे. आपल्यामध्ये काही दोष असतील तरीही, आपल्याला स्वतःला स्वीकारायला शिकावे लागते. आपले गुण, दोष, कमजोरी आणि ताकद, हे सगळं एकत्रितपणे आपली ओळख बनवतात. या सगळ्यांचा स्वीकार केल्यावरच आपण स्वतःच्या महत्त्वाची जाणीव होऊ शकतो.
इतरांच्या मतांचा विचार
आपण इतरांच्या मतांचा विचार करावा, पण त्यांना आपल्या जीवनाचा निर्णय घेऊ नये. इतरांचे मत आपल्याला मार्गदर्शन करू शकतात, पण शेवटी निर्णय आपल्यालाच घ्यावे लागतात. आपण आपल्या मार्गाने चालायला हवे, आपली दिशा आपल्यालाच ठरवावी लागते.
आत्मसन्मानाची जाणीव
आपल्याला जेव्हा आपले महत्त्व कळते, तेव्हा आत्मसन्मानाची जाणीव होते. आपल्याला इतरांपेक्षा कमी नाही, हे जाणवलं पाहिजे. आपल्यातील खासियत जाणवली पाहिजे. आपण आपल्यासाठीच खास असतो, हे लक्षात घेऊन आपण आपल्या आयुष्याचं सुखद आणि समाधानी जीवन जगायला शिकावं.
उशिरा का होईना, पण हे समजलं पाहिजे की, आपण फक्त आपल्यासाठीच खास आहोत. स्वतःचं महत्त्व कळल्यानंतरच आपण खऱ्या अर्थाने सुखी आणि समाधानी होऊ शकतो. आपण आपल्यासाठीच खास आहोत, हे ओळखून आपण स्वतःच्या जीवनाचा पूर्ण आनंद घेऊ शकतो.
गोळ्या घेण्यापेक्षा मानसिक समस्येतून बाहेर पडण्यासाठी ‘आपलं मानसशास्त्र’ ची मदत घ्या.