माणूस गरजेपेक्षा जास्त विचार का करतो?
मनुष्य एक विचारशील प्राणी आहे. विचार करणे हा त्याचा एक नैसर्गिक गुण आहे. परंतु, कधीकधी तो गरजेपेक्षा जास्त विचार करतो आणि त्यामुळे त्याला तणाव, चिंता, आणि निराशा अनुभवावी लागते. माणूस गरजेपेक्षा जास्त विचार का करतो याच्या कारणांचा आढावा घेण्याचा प्रयत्न करूया.
१. भय आणि अनिश्चितता
भविष्यात काय होईल याची अचूक माहिती नसणे हे माणसाच्या मनात भय निर्माण करते. या भयामुळे तो सतत विचार करतो. कोणताही निर्णय घेताना त्याला अनेक शक्यतांचा विचार करावा लागतो, त्यामुळे त्याचा विचारांचा प्रवाह थांबत नाही. ‘काय होईल?’ या प्रश्नाचे उत्तर शोधताना त्याला अनेकदा चिंतेने ग्रासले जाते.
२. परिपूर्णतेचा शोध
आजकालच्या स्पर्धात्मक जगात प्रत्येकजण परिपूर्ण होण्याचा प्रयत्न करतो. हे परिपूर्णतेच्या शोधामुळे माणसाच्या मनात विचारांचा गोंधळ निर्माण होतो. प्रत्येक काम उत्कृष्टपणे करायचे असल्यामुळे तो सतत विचार करतो. “हे योग्य आहे का?” या प्रश्नाचे उत्तर शोधत असताना त्याला विचारांची साखळी तोडता येत नाही.
३. ताणतणाव आणि चिंता
ताणतणाव आणि चिंता हे माणसाच्या विचारशक्तीला प्रभावित करतात. आजच्या धावपळीच्या जीवनशैलीमध्ये ताण आणि चिंता हे सर्वसामान्य झाले आहेत. कामाचे ओझे, आर्थिक समस्या, सामाजिक संबंध यामुळे माणसाच्या मनात सतत विचार चालू असतात. या विचारांमुळे त्याचा मानसिक आरोग्य बिघडू शकतो.
४. अनुभवांची छाया
भूतकाळातील अनुभवांची छाया देखील माणसाच्या वर्तमान विचारांवर प्रभाव टाकते. पूर्वीच्या चुकीच्या निर्णयांमुळे त्याला भविष्यातील निर्णय घेण्याची भीती वाटते. या भीतीमुळे तो गरजेपेक्षा जास्त विचार करतो. “परत तेच होईल का?” या शंकेने त्याला सतत विचारात ठेवतो.
५. अपूर्ण माहिती
कधी कधी अपूर्ण माहितीमुळे देखील माणूस जास्त विचार करतो. कोणत्याही समस्येवर निर्णय घेण्यासाठी आवश्यक सर्व माहिती नसल्यामुळे तो सतत विचार करतो. “आणखी काहीतरी माहित असायला हवे होते का?” या शंकेने तो विचारांच्या जाळ्यात अडकतो.
विचारांचा ताण कसा कमी करावा?
१. ध्यान आणि योगा: ध्यान आणि योगाचे नियमित सराव केल्याने मन शांत होते आणि विचारांची गती कमी होते.
२. सकारात्मक विचार: नकारात्मक विचारांचा त्याग करून सकारात्मक विचार करण्याचा प्रयत्न करावा.
३. सुविचार वाचन: प्रेरणादायी ग्रंथ वाचल्याने विचारशक्ती सकारात्मक दिशेने वाटचाल करते.
४. मित्रांशी संवाद: आपल्या जवळच्या मित्रांशी किंवा कुटुंबीयांशी मनमोकळे बोलल्याने विचारांचा ताण कमी होतो.
५. स्वत:ला वेळ द्या: स्वत:साठी थोडा वेळ काढून मनास आनंद मिळविणाऱ्या क्रियांमध्ये सहभागी व्हावे.
माणसाच्या विचारांची साखळी तोडण्यासाठी त्याने सकारात्मक विचार, योगा, आणि ध्यान यांचा अंगीकार करावा. यामुळे त्याच्या मनाची शांती राहील आणि तणाव कमी होईल. विचारांना योग्य दिशेने वापरून जीवनाचा आनंद घ्यावा हेच खरे यश आहे.
गोळ्या घेण्यापेक्षा मानसिक समस्येतून बाहेर पडण्यासाठी ‘आपलं मानसशास्त्र’ ची मदत घ्या.