वैवाहिक जीवन हे प्रेम, परस्पर समजूतदारपणा, आणि दोघांच्या स्वतंत्र अस्तित्वाच्या सन्मानावर उभे असते. मात्र, काही विवाहांमध्ये नवरा हा अत्यधिक प्रमाणात आपल्या आई-वडिलांच्या विचारांना आणि निर्णयांना महत्त्व देतो. अशा परिस्थितीत पत्नीला अनेकदा उपेक्षित वाटू शकते, आणि यामुळे दांपत्य नात्यात तणाव निर्माण होऊ शकतो. या समस्येचा मानसशास्त्रीय अभ्यास केला असता काही महत्त्वाच्या बाबी समोर येतात.
आई-वडिलांच्या प्रभावाखाली असणाऱ्या नवऱ्याची मानसिकता
१. बालपणातील सवयी आणि त्याचा परिणाम
बालपणात ज्या मुलांना त्यांच्या आई-वडिलांनी प्रत्येक गोष्टीत मार्गदर्शन केले, निर्णय घेतले आणि स्वातंत्र्य फारसे दिले नाही, अशा मुलांमध्ये मोठेपणीही स्वायत्त निर्णय घेण्याची क्षमता कमी असते. संशोधन असे सांगते की अशा मुलांमध्ये “Dependent Personality Disorder” (निर्भरता व्यक्तिमत्त्व विकार) विकसित होण्याची शक्यता वाढते. त्यामुळे लग्नानंतरही असे पुरुष आपले निर्णय स्वतंत्रपणे घेण्यास घाबरतात आणि आई-वडिलांवर अवलंबून राहतात.
२. भावनिक गुंतवणूक आणि अपराधी भावना
काही पुरुष आपल्या आई-वडिलांशी एवढे भावनिकरित्या जोडलेले असतात की त्यांना वाटते की जर त्यांनी त्यांच्याविरुद्ध काही निर्णय घेतले, तर ते “वाईट मुलगा” ठरतील. त्यांना अपराधी वाटते की आई-वडिलांचे म्हणणे न ऐकल्यास ते त्यांच्याप्रती अन्याय करत आहेत. मानसशास्त्रानुसार, ही अपराधी भावना नवऱ्याला पत्नीच्या गरजा लक्षात घेण्यापासून परावृत्त करू शकते.
३. समाजमान्यता आणि सांस्कृतिक प्रभाव
भारतीय समाजात अनेकदा असे दिसून येते की नवरा हा पत्नीपेक्षा आई-वडिलांचे ऐकणे अधिक महत्त्वाचे मानतो. हे विशेषतः “Joint Family System” मध्ये अधिक प्रकर्षाने जाणवते. संस्कृतीमुळे नवऱ्याला असे वाटते की आपल्या आई-वडिलांना महत्त्व देणे हे त्याचे कर्तव्य आहे आणि जर पत्नीने काही वेगळे सुचवले, तर ती “घर फोडणारी” ठरू शकते.
वैवाहिक आयुष्यावर होणारा परिणाम
१. पत्नीला दुय्यम स्थान मिळणे
अशा परिस्थितीत पत्नीला कायम दुय्यम स्थान वाटू शकते. नवऱ्याने कोणताही निर्णय घेताना प्रथम आई-वडिलांची मर्जी बघितल्यास पत्नीला आपले मत गृहीत धरले जात आहे असे वाटते. या उपेक्षेची भावना कालांतराने नैराश्यात, वैवाहिक असमाधानात आणि भावनिक दुराव्यात रूपांतरित होऊ शकते.
२. संवादाचा अभाव आणि गैरसमज
मानसशास्त्रीय संशोधनानुसार, यशस्वी वैवाहिक जीवनासाठी खुला संवाद महत्त्वाचा असतो. पण जर नवरा सतत आपल्या आई-वडिलांच्याच मतांनुसार निर्णय घेत असेल, तर तो पत्नीशी मनमोकळ्या गप्पा मारत नाही. अशामुळे नात्यात तणाव निर्माण होतो आणि पत्नी नवऱ्याशी आपले मन मोकळे करू शकत नाही.
३. आर्थिक स्वायत्ततेवर प्रभाव
काही वेळा नवरा आई-वडिलांच्या सांगण्यावरून आर्थिक निर्णय घेतो, जसे की कोणत्या गोष्टींसाठी पैसे खर्च करायचे, कोणाला मदत करायची इत्यादी. पत्नीचे मत न विचारता जर हा व्यवहार चालला, तर दांपत्यामध्ये आर्थिक वाद उद्भवू शकतात. मानसशास्त्रानुसार, आर्थिक बाबींमध्ये दोन्ही जोडीदारांचा सहभाग असला की नाते अधिक सुदृढ राहते.
४. पित्याच्या भूमिकेवर परिणाम
आई-वडिलांच्या प्रभावाखाली असलेला नवरा भविष्यामध्ये आपल्या मुलांच्या बाबतीतही स्वायत्त निर्णय घेऊ शकत नाही. त्याच्या मुलांच्या संगोपनातही त्याचे आई-वडिल प्रभाव टाकत असतील, तर पत्नीला तिच्या पालकत्वाच्या निर्णयांमध्ये कमी महत्त्व दिले जाते. यामुळे पालकत्वातील असमतोल निर्माण होऊ शकतो.
समस्या सोडवण्यासाठी उपाय
१. संवाद आणि स्पष्ट अपेक्षा
या समस्येवर उपाय म्हणून नवरा आणि पत्नी यांच्यात सुसंवाद महत्त्वाचा आहे. पत्नीने नवऱ्याशी शांतपणे संवाद साधून त्याला समजावून सांगावे की तिच्या भावना काय आहेत आणि ती कोणत्या गोष्टींमध्ये समाविष्ट होऊ इच्छिते.
२. समतोल राखण्याचा प्रयत्न
नवऱ्यानेही समजून घेतले पाहिजे की विवाहानंतर त्याने एक नवीन कुटुंब निर्माण केले आहे. त्यामुळे त्याला आई-वडिलांसोबतच पत्नीच्या भावनांचाही विचार करावा लागेल. आई-वडिलांचे ऐकणे चुकीचे नाही, पण पत्नीच्या मताला पूर्णपणे दुर्लक्षित करणे हे योग्य नाही.
३. जोडप्याने स्वतंत्र निर्णय घेणे
काही वेळा नवऱ्याने आई-वडिलांचा सल्ला घेणे आवश्यक असते, पण प्रत्येक निर्णयामध्ये त्यांचा हस्तक्षेप असेल, तर तो विवाहसंबंधांना हानीकारक ठरू शकतो. त्यामुळे नवरा आणि पत्नी यांनी काही निर्णय स्वतंत्रपणे घ्यावेत आणि काही निर्णय एकत्रितपणे घ्यावेत.
४. थेरपिस्ट किंवा समुपदेशकाची मदत घेणे
जर नवरा आणि पत्नी यांच्यात हा प्रश्न मोठ्या प्रमाणावर तणाव निर्माण करत असेल, तर जोडप्याने समुपदेशकाचा सल्ला घेणे फायद्याचे ठरू शकते. मानसशास्त्रीय दृष्टिकोनातून समुपदेशक त्यांना समतोल राखण्याचे मार्ग दाखवू शकतो.
आई-वडिलांचं भरपूर ऐकणारा नवरा हा कधी कधी वैवाहिक आयुष्यात समस्या निर्माण करू शकतो, जर तो आपल्या पत्नीला उपेक्षित समजत असेल. मात्र, योग्य संवाद, परस्पर समजूतदारपणा आणि स्वतंत्र विचारशक्ती वापरून ही समस्या सोडवता येऊ शकते. नवऱ्याने आई-वडिलांचे आदराने ऐकणे हे महत्त्वाचे आहे, पण त्याच वेळी आपल्या वैवाहिक नात्याचेही संरक्षण करणे आवश्यक आहे.
एक चांगले वैवाहिक आयुष्य हे दोन्ही जोडीदारांच्या समतोल विचारांवर आणि निर्णयक्षमतेवर अवलंबून असते.
धन्यवाद!
गोळ्या घेण्यापेक्षा मानसिक समस्येतून बाहेर पडण्यासाठी ‘आपलं मानसशास्त्र’ ची मदत घ्या.
क्लिक करा 
